హిందూ పురాణాల ప్రకారం, దత్తుడు విష్ణువు యొక్క ఆరవ అవతారం. దత్త యొక్క ఈ రూపం అసాధారణమైనది. దత్తావతారము త్రిమూర్తుల లక్షణములు మరియు తత్వము యొక్క స్వరూపమని పండితులు అంటున్నారు.
హిందూ పంచాంగం ప్రకారం, దత్తాత్రేయ జయంతిని భారతదేశం అంతటా ప్రతి సంవత్సరం మార్గశిర మాసంలో శుద్ధ పూర్ణిమ నాడు జరుపుకుంటారు. మహారాష్ట్ర, తెలుగు, గుజరాత్, కర్ణాటక రాష్ట్రాల్లో దత్తాత్రేయ జయంతిని ప్రత్యేకంగా జరుపుకుంటారు. ఈ దత్తాత్రేయుడు శివుడు, బ్రహ్మ మరియు మహేశ్వరుల అవతారంగా భావిస్తారు.
పురాణాల ప్రకారం, త్రిమూర్తుల ఆశీర్వాద ప్రభావంతో మార్గశిర పూర్ణిమ నాడు అత్రి మరియు అనసూయలకు దత్తుడు జన్మించాడు. “దత్తం” అంటే “ఇచ్చినవాడు.” అత్రి కుమారునిగా ఆత్రేయుడు అయ్యాడు. దత్తాత్రేయుని ఉపనయనం అయిన వెంటనే అడవికి వెళ్ళి తపస్సు చేసి సంపూర్ణ జ్ఞానోదయం పొందాడు. దత్తు ప్రదోష కాలంలో జన్మించాడని చాలా మంది నమ్ముతారు. దత్తాత్రేయ జయంతి మంగళవారం, డిసెంబర్ 26, 2023న జరుపుకుంటారు.
దత్తాత్రేయుడు 24 మందిని తన గురువులుగా భావించి వారి నుండి జ్ఞానాన్ని పొందాడు. పురాణాల ప్రకారం, దత్తాత్రేయుడికి మూడు తలలు మరియు ఆరు చేతులు ఉన్నాయి. కార్తవీర్యుడు, పరశురాముడు, యాదవ్, అలర్కుడు మరియు ప్రహ్లాదుడు వంటి అనేక మంది ప్రముఖులకు ఆధ్యాత్మిక విద్యను బోధించాడు. అవధూత గీత, జీవన్ముక్త గీత, అవధూతోపనిషత్తు మొదలైన గ్రంథాలను రచించాడు.
దత్త పురాణం ప్రకారం, దత్తంలో 16 అంశాలు ఉంటాయి. శ్రీపాదవల్లభులు, శ్రీనృసింహ సరస్వతి, శ్రీ అక్కల్ కోట మహారాజ్, శ్రీమాణిక్య ప్రభువు, షిరిడీ సాయిబాబా, గజానన మహారాజ్, శ్రీకృష్ణ సరస్వతి మహరాజ్, వాసుదేవానంద సరస్వతి మహారాజ్ వంటి దత్తవుల రూపంలో దత్తుడు వెలిశాడని చరిత్ర ద్వారా తెలుస్తోంది.దత్తపురాణ గ్రంథాన్ని దీక్షగా పారాయణం చేస్తారు.
దత్త జయంతి రోజున తెల్లవారు జామునే భక్తులు నదీస్నానం లేదా ఏటి స్నానం చేస్తారు. దత్తత్రేయునికి షోడశోపచారాలతో పూజ చేస్తారు. జప ధ్యానాలకు ఈ రోజు ప్రాముఖ్యం ఇస్తారు. దత్తాత్రేయుని యోగమార్గం అవలంభిస్తామని సంకల్పించుకుంటారు. దత్త చరిత్ర, గుర చరిత్ర, అవధూత గీత, జీవన్ముక్త గీత, శ్రీపాదవల్లభ చరిత్ర, నృసింహసరస్వతి చరిత్ర, షిర్డి సాయిబాబా చరిత్రం, శ్రీదత్తదర్శనం వంటివి పారాయణ చేస్తారు. ఈ రోజు ఉపవాసం ఉండడం కూడా ఆనవాయితీనే. సాయం వేళలో భజనలు చేస్తారు. మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలోని కురుపురం, తూర్పుగోదావరి జిల్లాలోని పిఠాపురం శ్రీపాద వల్లభ అవతారానికి సంబంధించిన ప్రదేశాలు. అవధూత దత్త పీఠం వారి ఆధ్వర్యంలో కూడా కొన్ని దత్తాత్రేయ ఆలయాలు ఉన్నాయి వాటిలో కూడా ప్రత్యేక పూజలు జరుగుతాయి
